Pulsoksymetria, Pulsoksymetr definicje
Pulsoksymetria zrewolucjonizowała monitorowanie natlenienia poprzez umożliwienie ciągłego, nieinwazyjnego, przezskrórnego pomiaru nasycenia hemoglobiny tlenem we krwi tętniczej. Pulsoksymetria jest jednym z kluczowych elementów monitorowania funkcji życiowych.
Urządzeniem medycznym stosowanym do pomiaru wysycenia krwi tlenem - saturacji i pulsu jest niezależny pulsoksymetr lub moduł pomiarowy SpO2/PR, w który jest wyposażony kardiomonitorze. Moduły pulsoksymetru są stosowane również w innych urządzeniach medycznych, takich jak defibrylator, respirator, monitor snu, monitor bezdechu czy aparat do znieczulania ogólnego etc. Pulsoksymetr pozwala na pomiar saturacji - wartości nasycenia krwi tlenem [SpO2] oraz pulsu [PR] poprzez przesyłanie dwóch wiązek światła o niskim natężeniu, jednej czerwieni i jednej podczerwieni, przez tkankę ciała, w kierunku fotodetektora. Bazując na prawie Lamberta-Beera, absorpcja światła przez daną substancję jest wprost proporcjonalna do jej gęstości i koncentracji. Kiedy światło określonej długości fali jest emitowane na tkankę ludzką, intensywność mierzonego światło po absorpcji, odzwierciedlonego i osłabionego w tkance może odzwierciedlać strukturę tkanki, przez którą przeszło światło.
Jak Pulsoksymetr mierzy puls i saturację ?
Identyfikacja pulsu jest realizowana przy użyciu techniki pletyzmograficznej, natomiast pomiar wysycenia hemoglobiny tlenem jest określony z wykorzystaniem zasad oksymetrii spektrofotometrycznej. W trakcie pomiaru, siła sygnału wynikająca z każdego źródła światła zależy od koloru i grubości tkanki ciała, umiejscowienia czujnika, natężenia źródła światła oraz absorpcji krwi tętniczej i żylnej w tkance ciała.
Pulsoksymetr przetwarza opisane sygnały oddzielając parametry niezależne czasowo (grubość tkanki, kolor skóry, natężenia światła, krew żylna) od parametrów zależnych czasowo (objętość tętnicza oraz SpO2) by zidentyfikować puls i wyliczyć saturację funkcjonalną. Wyliczenie saturacji / wysycenia krwi tlenem przez pulsoksymetr jest możliwe, ponieważ krew utlenowana przewidywalnie absorbuje mniej czerwonego światła niż krew z ograniczoną zawartością tlenu. SaO2 to stosunek utlenowanej hemoglobiny do całej hemoglobiny we krwi. Utlenowanie to proces wysycenia krwi tlenem podczas którego tlenem jest nietrwale łączony z hemoglobiną tworząc oksyhemoglobinę. Pulsoksymetr umożliwia pomiar SpO2 będącej stosunkiem hemoglobiny utlenowanej, methemoglobiny (MetHb - nie posiada zdolności przenoszenia tlenu) i karboksyhemoglobiny (HbCO - połączenie hemoglobiny z tlenkiem węgla) do całej hemoglobiny we krwi.
Normy pomiaru saturacji i pulsu
Wartość saturacji uznawana za właściwą wynosi pomiędzy 95 a 99%. Wysoka saturacja 100% występuje zazwyczaj przy tlenoterapii - zastosowanie komory tlenowej lub koncentratora tlenu. Wartość saturacji poniżej 90% powinna być zweryfikowana przy użyciu innego pulsoksymetru oraz skonsultowana z lekarzem.
Prawidłowa wartość pulsu jest zmienna i zależy od wieku, aktywności fizycznej, przebytych chorób, wad serca etc. Spoczynkowa wartość pulsu będzie niższa niż wartość PR uzyskana w trakcie ruchu pacjenta. Podwyższona wartość pulsu [częstoskurcz] może świadczyć o osłabieniu organizmu / infekcji.
OSTRZEŻENIE! Jako, że pomiar SpO2/PR zależny jest od pulsującego łożyska naczyniowego, jakikolwiek stan, który ogranicza przepływ krwi taki jak użycie mankietów do pomiaru ciśnienia krwi oraz skrajne wartości systemowego oporu naczyniowego mogą spowodować niemożliwość dokładnego wyznaczenia wartości pulsu i SpO2. Pulsoksymetr jest urządzeniem wspomagającym, wyniki powinny być interpretowane wyłącznie w konsultacji z lekarzem.
* SpO2 jest ważnym parametrem fizjologicznym odzwierciedlającym funkcje oddechowe i wentylacyjne. Właściwe stosowanie pulsoksymetru i monitorowanie SpO2 umożliwia znalezienie pacjentów narażonych na hipoksję oraz pacjentów, u których występuje bezdech.
Czy pulsoksymetr wykrywa arytmię ?
Pulsoksymetr pozwala wykryć podstawowe arytmie związane z rytmem pracy serca poprzez ustawienie granicy alarmu dla wartości pomiaru pulsu - ilości uderzeń serca na minutę. Alarm przekroczenia górnej lub dolnej granicy pulsu wskazuje na częstoskurcz [tachykardię] lub wolny rytm pracy serca [bradykardię].
Czynniki wpływające na dokładność pomiaru SpO2 (czynniki zakłócające)
- wystawienie czujnika pulsoksymetru na mocne naświetlanie takie jak lamp chirurgicznych, lamp bilirubinowych, świateł fluorescencyjnych, lamp na podczerwień lub bezpośrednich promieni słonecznych.
- nadmierny ruch pacjenta.
- umieszczenie czujnika pulsoksymetru na kończynach z jednoczesnym pomiarem ciśnienia krwi przy pomocy mankietu, cewnikiem żylnym lub linią naczyniową.
- naczyniowe barwniki lub zewnętrznie używane kolorowe kosmetyki takie jak lakier do paznokci lub kosmetyki do ciała.
- wystawienie na działanie wysokiego ciśnienia tlenu.
- niewłaściwy typ czujnika pulsoksymetru względem wieku i wagi pacjenta.
- występowanie okluzji żylnej.
- skurcz naczyń krwionośnych spowodowany hiperkinezą lub spadkiem temperatury ciała.
- wewnątrz naczyniowe barwniki.
- złe miejsce założenia czujnika pulsoksymetru (zbyt duża odległość pomiędzy diodami, diody pomiarowe nie są umieszczone naprzeciwko siebie etc.)
Czynniki powodujące niski poziom mierzonego SpO2 (czynniki patologiczne)
- hipoksemia, funkcjonalny brak HbO2.
- pigmentacja lub nienormalny poziom oksyhemoglobiny.
- nienormalne zmiany oksyhemoglobiny.
- choroba methemoglebinemia (zbyt wysoki poziom methemoglobiny niezdolnej do przenoszenia tlenu zamiast hemoglobiny)
- okluzja żylna niedaleko czujnika.
- oczywista pulsacja żylna.
- zmniejszanie skrajnej pulsacji żylnej.
- skrajna dostawa krwi nie jest wystarczająca.
Przed zakupem pulsoksymetru / pulsometr należy skonsultować z lekarzem rzeczywistą potrzebę zakupu oraz granice alarmowe dla saturacji i pulsu jakie należy ustawić. Pulsoksymetr z ustawianymi alarmami wartości pulsu pozwala na detekcję arytmii odnoszących się do częstości uderzeń serca na minutę - tachykardii [częstoskurczu] oraz bradykardii [zbyt wolna akcja serca].
Wybierając pulsoksymetr należy szczegółowo zapoznać się z opisem pulsoksymetru [specyfikacją techniczną] oraz mieć na uwadze między innymi certyfikację dla wyroby medycznego, zweryfikowaną dokładność pomiarową, dostępność czujników do pulsoksymetru, możliwość ustawienia granic alarmowych, pamięć mierzonych wartości, sposób zasilania, autoryzowany serwis pulsoksymetru etc. >>> Ranking Pulsoksymetrów, porównanie i opis
